Kako se može dobiti hepatitis B infekcija?
Hepatitis B je upala jetre izazvana virusom hepatitisa B. Prilikom ulaska virusa u organizam i inkubacije od 30-180 dana koja protiče bez simptoma, nastaje akutni hepatitis sa simptomima i znacima upale jetre koji često protiču neprimetno i nespecifično (slabost,malaksalost,gubitak apetita), sa ili bez žutice. Kod zdravih ljudi bolest se završava izlečenjem u oko 90-95% slučajeva, bez posledica i ostavlja doživotni imunitet.
U 5-10% slučajeva upala jetre traje duže od 6 meseci i prelazi u hronični hepatitis B, čije je lečenje najčešće doživotno. Ukoliko adekvatno lečenje hroničnog hepatitisa B ne počne na vreme, ako se bolesnik ne pridržava propisane terapije i određenog načina života koji podrazumeva zabranu unošenja alkoholnih pića, redukciju unosa namirnica bogatih životinjskim masnoćama i izbegavanje teškog fizičkog rada, mogu nastupiti komplikacije bolesti kao što su ciroza i rak jetre.
Hepatitis B je krvno-transmisivna bolest i virus hepatitisa B je zarazniji od virusa hepatitisa C i od virusa HIV-a. Osoba koja nije vakcinisana protiv hepatitisa B se najčešće može zaraziti kontaktom sa telesnim tečnostima inficirane osobe kao što su krv, semena tečnost, vaginalni sekret i pljuvačka. U endemskim krajevima gde je hepatitis B prisutan u većem procentu, najčešći način zaraze je vertikalnom transmisijom sa zaražene majke na novorođenče. U ostalim krajevima najčešći put infekcije je nezaštićen seksualni kontakt ( bez prezervativa), posebno kod seksualno rizičnog ponašanja . Hepatitis B virus se prenosi i putem špriceva i igala za ubrizgavanje opijata , ako se oni menjaju između korisnika. Ređi načini prenošenja hepatitis B virusa u današnje vreme su putem neadekvatno sterilisanih medicinskih instrumenata i aparata, čemu su naročito izložene osobe na hemodijalizi, pacijenti prilikom operacija, ginekoloških i stomatoloških intervencija, endoskopskih procedura i primaoci transfuzije krvi. Moguć je i prenos hepatitis B virusa prilikom tetoviranja i stavljanja pirsinga ukoliko pribor za te tretmane nije adekvatno sterilisan. Majkama sa hroničnim hepatitisom B , ne savetuje se obavezno prekid dojenja, jer se smatra da se na taj način ne može preneti hepatitis B virus na dete.
Osobe koje su izložene riziku za hepatitis B su sve nevakcinisane osobe koje dolaze u dodir sa zaraženim telesnim tečnostima inficiranih, kao što su medicinski radnici, osobe koje žive u zajednici sa obolelim od hepatitisa B, promiskuitetne osobe koje praktikuju nezaštićen seks, homoseksualci, intravenski korisnici psihoaktivnih supstanci, zatvorenici, pacijenti na hemodijalizi, osobe sa hematološkim bolestima koje često primaju transfuziju krvi i krvnih derivata (hemofiličari), novorođenčad inficiranih majki. U današnje vreme to su i lica u neposrednom kontaktu sa migrantima koji dolaze iz endemskih krajeva sa hepatitisom B. Zbog toga osobe izložene riziku od infekcije treba obavezno zaštititi vakcinom protiv hepatitisa B, koja se primenjuje već na rođenju, ali i kasnije prema epidemiološkim indikacijama.
Sprečavanje širenja hepatitisa B se postiže i edukacijom, ranim otkrivanjem i lečenjem, korišćenjem zaštitinih sredstava (rukavice, maske, naočari), pravilnom sterilizacijom medicinskih instrumenata i aparata, izbegavanjem rizičnog ponašanja (nezaštićen seksualni odnos, intravenska primena opijata putem igala i špriceva koji se razmenjuju i dele). U lečenju i sprečavanju širenja hepatitis B infekcije veliku ulogu ima antivirusna terapija , koja se primenjuje u hroničnim slučajevima i kod teških formi akutne faze bolesti.
Dva najvažnija postupka u vezi sa hepatitisom B su sprečavanje daljeg širenja bolesti i lečenje obolelih od hroničnog oblika bolesti. Na prvom mestu je vakcinacija , kojom treba obuhvatiti sve novorođene, kao i sve odrasle osobe koje su propustile vakcinaciju na rođenju, a izložene su riziku od ove infekcije. Veoma je važno testiranjem otkriti sve osobe zaražene hepatitis B virusom, da bi se adekvatnom antivirusnom terapijom sprečile komplikacije i predupredilo dalje širenje bolesti na nezaražene i nevakcinisane osobe.