Srbija

Psihijatrijski komorbiditeti migrene

Migrena je često udružena s drugim oboljenjima, među kojima se u velikom broju slučajeva radi o psihijatrijskim poremećajima. Psihijatrijski poremećaji jesu faktor rizika za nastanak migrene i dovode do njenog pogoršanja i hronifikacije. Oni imaju tendenciju da pogoršaju tok migrene, povećavaju učestalost i čine je rezistentnom na terapiju. Psihijatrijski poremećaj može biti i direktni uzrok nastanka glavobolje, kada se javljaju istovremeno, i tada govorimo o sekundarnoj glavobolji, tj. glavobolji koja se pripisuje psihijatrijskom poremećaju. Neke od najčešćih bolesti udruženih s migrenom jesu depresija, anksioznost, nesanica, bipolarni poremećaj i drugi.

Anksioznost

Migrena i anksioznost imaju dvosmerni odnos. Anksioznost povećava rizik od pojave migrene i obrnuto. Više od polovine pacijenata s migrenom će ispuniti kriterijume za najmanje jedan anksiozni poremećaj u svom životu. Anksiozni poremećaji su dva do pet puta češći kod pacijenata s migrenom nego u opštoj populaciji. Anksioznost se češće javlja kod pacijenata s hroničnom migrenom u odnosu na epizodičnu i prisustvo anksioznosti povećava rizik od prelaska iz epizodične forme migrene u hroničnu.

Depresija

Iako direktna veza između migrene i depresije nije otkrivena, verovatno je ona višefaktorna. Studije su otkrile promene u moždanim strukturama, genetici, neurotransmiterima, polnim hormonima i stresu kao moguće veze između ovih bolesti. Kao i kod anksioznih poremećaja, i ovde postoji dvosmerni odnos između depresije i migrene. Osobe s depresijom imaju tri puta veću verovatnoću da će razviti migrenu i obrnuto, oni sa migrenom imaju pet puta veću verovatnoću da će razviti depresiju. Veza između depresije i migrene pokazana je i u prevenciji relapsa oba stanja, gde neki antidepresivi efikasno leče depresiju, a istovremeno se koriste u prevenciji napada migrene.

Nesanica

Nesanica spada u poremećaje koji se javljaju kada neko ima poteškoća da zaspi ili ostane u snu, ili ima kombinaciju oba. To dovodi do dnevnog umora, razdražljivosti i poremećaja pamćenja. Verovatno je da migrena i nesanica imaju dvosmernu vezu. Nesanica je faktor rizika za pojavu migrene, intenzitet i hronizaciju bola, a oni s migrenom su pod povećanim rizikom od razvoja nesanice. Napadi migrene češće počinju uveče, a nekada mogu probuditi iz sna. Takođe, jedan od načina prevencije migrenoznog napada jeste izbegavanje izmene navika spavanja. Promene u obrascima spavanja i isprekidani san mogu povećati učestalost migrene. Važno je znati da tablete za spavanje mogu biti jedan od okidača za nastanak migrenoznog napada.

 

 

Posttraumatski stresni poremećaj (PTSP)

 

Posttraumatski stresni poremećaj (PTSP) predstavlja stanje mentalnog zdravlja u kom osoba doživljava ponavljajuća osećanja intenzivnog straha, bespomoćnosti i/ili užasa nakon traumatskog događaja. Dva do tri puta više žena ima i PTSP i migrenu nego muškaraca. Istraživanja su pokazala da anksioznost, poremećaji raspoloženja i PTSP jesu komorbidna stanja s migrenom i samoubistvom, što potvrđuje neophodnost dijagnostikovanja i lečenja kako migrene, tako i pridruženih psihijatrijskih poremećaja.

Demencija

Ispitivanjem faktora rizika za nastanak Alchajmerove bolesti otkriveno je da muškarci i žene sa istorijom migrene imaju tri puta veću verovatnoću da razviju Alchajmerovu demenciju. Ako izdvojimo samo žene, koje inače češće od muškaraca boluju od migrene, otkriveno je da je kod njih skoro [est puta veća verovatnoća da će razviti Alchajmerova demencija.

 

Bipolarni poremećaj

Bipolarni poremećaj je psihički poremećaj koji pogađa 2,1% svetske populacije. Karakterišu ga drastične promene raspoloženja u rasponu od depresije do hipomanije i manije. Izgleda da postoji dvosmerna veza između migrene i bipolarnog poremećaja. Pacijenti koji pate od migrene sa aurom imaju tri puta veću verovatnoću da pate od bipolarnog poremećaja nego opšta populacija. Nasuprot tome, oko jedne trećine pacijenata s bipolarnim poremećajem ima migrenu.

 

Psihijatrijski poremećaji imaju veću učestalost kod pacijenata s migrenom u odnosu na opštu populaciju. Oni su češći kod pacijenata s hroničnom migrenom u odnosu na epizodičnu migrenu i dokazano utiču na pogoršanje kvaliteta života pacijenata s migrenom, čiji je kvalitet života već narušen. Veoma je važan multidisciplinarni pristup u lečenju i uključivanje u tretman lekara različitih specijalnosti. Dakle, prepoznavanje i lečenje bilo kog komorbidnog stanja je važno za pravilno lečenje glavobolje, a kada se sumnja da uzrok glavobolje može biti psihijatrijski poremećaj, preporučuje se procena e psihijatra.

 

Literatura:

 

  1. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version). Cephalalgia 2013
  2. Radat F and Swendsen J. Psychiatriccomorbidity in migraine: A review. Cephalalgia 2005
  3. Radat F, Milowska D and Valade D. Headachessecondary to psychiatricdisorders (HSPD): a retrospectivestudyof 87 patients. Headache 2011
  4. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jcmm.14390
  5. https://jnnp.bmj.com/content/jnnp/87/7/741.full.pdf
  6. https://thejournalofheadacheandpain.biomedcentral.com/articles/10.1186/s10194-020-01192-5
  7. https://academic.oup.com/ije/article/30/3/590/736936?login=true